Tok Janggut, pejuang yang gugur di tangan penjajah Inggeris

Selamat ulangtahun kemerdekaan ke 54 kepada negaraku Malaysia. Dari 1511 sampailah 1957 tanah Melayu telah dijajahh oleh beberapa kuasa luar. Ratus-ratus tahun tu. Portugis (125 tahun), Belanda (154 tahun), Jepun (lebih kurang 4 tahun je) dan selebihnya oleh Inggeris. Walaupun sekejap sahaja, penjajahan Jepun adalah yg paling menonjol ganasnya. Manakala penjajahan Inggeris, walaupun lama tetapi kelihatan mcm bukan penjajahan je. Tu lah hebatnya Inggeris ni..mereka dapat pusing mata rakyat untuk melihat mereka sebagai pentadbir, pembawa keamanan, pelindung dan segala yang baik-baik di Tanah Melayu.

Sebenarnya sejarah telah mencatat bahawa Inggeris adalah penjajah yang telah banyak membunuh dan memerangi penduduk Tanah Melayu. Tetapi kerana kelicikan sandiwara, yang mereka bunuh itu pula kelihatan seperti penjahat. Antara yang terbunuh di tangan penjajah ialah Tok Janggut. Bukan setakat dibunuh, mayat Tok Janggut juga telah diperlakukan dengan kejam dan penuh penghinaan.

Tok Janggut mendapat pendidikan di Mekah dan mahir bersilat. Tok Janggut dikatakan ada pertalian dengan Sultan Muhammad IV dimana bonda baginda diriwayatkan adalah adik beradik ayah atau ibu Tok Janggut.[1] Ada riwayat mennyatakan bahawa beliau adalah anak murid Tok Ku Paloh. Selepas Perjanjian Inggeris-Siam 1909, pihak British mengambil alih pemerintahan Kelantan daripada Siam dan mula membawa pelbagai perubahan khususnya dari segi pentadbiran. Perubahan yang diperkenalkan telah menyentuh kedudukan dan keistimewaan tradisional di negeri Kelantan. Antara yang paling sensitif ialah pengenaan cukai seperti berikut:

cukai tanah
cukai kepala sebanyak RM1.00 seorang setahun
cukai pokok buah-buahan sebanyak 3 sen setahun
kelapa sebanyak 3 sen setandan
sireh sebanyak 5 sen sejunjung.

Pada 29 April 1915, pentadbiran Jeram, Pasir Puteh, Kelantan telah diambil alih oleh Encik Latiff, menggantikan Engku Besar. Engku Besar ialah cucu kepada Tengku Sri Maharaja Long Seri Ibni Long Gafar Limbat yang memperoleh kuasa mentadbir kawasan timur Kelantan secara turun temurun. Keadaan bertambah buruk apabila Encik Latiff, pegawai pentadbiran British yang berasal daripada luar Kelantan menjalankan tugasnya dengan tegas, khususnya dalam hal pengutipan cukai. Semua orang termasuk Sultan dan pembesar diwajibkan membayar cukai tanah. Dikatakan Sultan Kelantan mempunyai 3000 ekar tanah dan para pembesarnya mempunyai sekurang-kurangnya beratus-ratus ekar tanah. Keadaan ini juga tidak menyenangkan Sultan. [2]

Engku Besar membuat perundingan dengan Tok Janggut, Haji Said, Che Sahak dan Penghulu Adam, dan mereka bersama-sama memutuskan untuk tidak bekerjasama dengan pihak British. Mereka mendapat sokongan sebilangan besar rakyat, dan ini membimbangkan Encik Latiff. Pada 29 April 1915, Encik Latiff mengarahkan sepasukan polis yang diketuai oleh Sarjan Sulaiman (Che Wan) bertolak ke Kampung Tok Akib untuk bertemu dengan Tok Janggut Dalam satu perkelahian yang berlaku, Sarjan Sulaiman telah terbunuh.

Tok Janggut kemudian menghimpunkan pengikut-pengikutnya menuju ke Pasir Puteh. Encik Latiff melarikan diri ke Kota Bharu. Bantuan daripada Singapura dan Negeri Melayu Bersekutu dikejarkan ke Pasir Puteh pada 6 Mei 1915. Satu pertempuran berlaku pada 25 Mei 1915 di Kampung Merbuk dan Kampung Pupuh.

Dalam pertempuran di Kampung Pupuh, Tok Janggut dibunuh. Mayat Tok Janggut dibawa ke Kota Bharu dalam kereta lembu yang menelan masa sehari. Mayat beliau digantung beberapa hari di depan istana di Padang Bank (Padang Merdeka) sebelum dikebumikan di Pasir Pekan. Ada yang mengatakan bahawa mayat beliau telah digantung secara terbalik.